Có 4 loại rượu rum chính mà bạn dễ dàng tìm thấy tại các quán bar hay cửa hàng: rum trắng, rum vàng, rum đen và rum pha gia vị (spiced rum). Ngoài ra, còn có một số loại rượu rum đặc biệt khác như rum hương trái cây, rum ủ lâu năm (premium aged rum), overproof rum hay rhum agricole… được sản xuất và tiêu thụ rộng rãi trên toàn thế giới.
Bài viết này sẽ giúp bạn phân biệt các loại rượu rum theo cấp độ từ phổ biến đến nâng cao.
Loại rượu rum đầu tiên cần nhắc đến là rượu rum trắng, còn được gọi với nhiều tên khác nhau như silver rum, light rum hay thậm chí clear rum.
Thông thường, rượu rum trắng được ủ trong khoảng một năm trong thùng thép không gỉ (khác với các loại rum đậm màu được ủ trong thùng gỗ sồi, tạo ra màu sắc và hương vị đậm hơn). Tuy nhiên, do không có quy chuẩn sản xuất rum trên toàn cầu, nên vẫn có một số nhà sản xuất ủ rum trắng trong thùng gỗ sồi lâu hơn rồi lọc màu để giữ vẻ ngoài trong suốt (ví dụ: Havana Club 3 Años).
Rum trắng có vị ngọt nhẹ, hương thơm dịu và thân rượu mỏng. Nhờ hương vị nhẹ nhàng, đây là loại rượu rum phổ biến trong các loại cocktail nhiệt đới như mojito, piña colada hay daiquiri, nơi rượu cần hòa quyện mà không lấn át hương vị trái cây.
Loại rượu rum thứ hai - rum vàng, đúng như tên gọi, có màu vàng đặc trưng nhờ được ủ trong thùng gỗ sồi trong khoảng từ 1 đến 5 năm. Thời gian ủ này mang lại màu sắc và chiều sâu hương vị cho rượu.
Trong một số trường hợp, màu hổ phách của rum vàng được tăng cường bằng cách thêm caramel, nhằm đảm bảo màu sắc đồng đều giữa các mẻ sản xuất.
Rượu rum vàng có thân rượu trung bình, hương vị phong phú hơn so với rum trắng. Nó vẫn giữ được vị ngọt và mềm mại, nhưng có thêm chiều sâu, phù hợp cả với việc uống trực tiếp hoặc pha cocktail.
Ví dụ: Mount Gay Eclipse, Appleton Estate Signature.
Xem thêm bài viết về: Rượu Rum Vàng.
Rượu rum đen là loại rượu rum thường được ủ trong khoảng 3 - 5 năm trong thùng gỗ sồi cháy nặng, tạo ra màu sắc đậm hơn. Một số nhà sản xuất cũng thêm caramel để tăng màu và độ đậm đà cho rượu.
Loại rum này thường có thân rượu dày, hương vị sâu với nốt hương vani, mật mía và caramel. Đây là dòng rum lý tưởng để uống nguyên chất (neat) hoặc dùng trong các cocktail ấm như hot buttered rum.
Rum đen thường xuất hiện trong các công thức cocktail phức tạp như Mai Tai, Hurricane, hoặc Rum Punch, nơi cần sự cân bằng giữa nhiều tầng hương vị.
Ví dụ: Gosling's Black Seal, Myers’s Original Dark Rum.
Rượu rum gia vị Spiced rum được tạo ra bằng cách ngâm rượu với đường và các loại gia vị. Loại rượu này không “cay” giống như cái tên của mình, mà mang hương thơm của các nguyên liệu được sử dụng.
Những loại gia vị phổ biến trong spiced rum bao gồm vanilla, hồi, đinh hương, nhục đậu khấu, quế, tiêu và gừng. Một số loại còn được bổ sung vỏ cam hoặc thảo mộc để tăng chiều sâu.
Spiced rum đặc biệt thích hợp để pha các loại cocktail mùa thu như Hot Toddy hoặc Apple Cider pha rượu rum, vì hương vị ấm áp từ các loại gia vị rất ăn ý với thức uống mùa lạnh.
Ví dụ: Captain Morgan Original Spiced Rum, Sailor Jerry Spiced Rum.
Mặc dù trong tiếng Anh gọi chung là "rum", loại rượu này có tên gọi khác nhau tùy ngôn ngữ: "ron" trong tiếng Tây Ban Nha và "rhum" trong tiếng Pháp…
Rhum agricole là một dạng rượu rum đặc biệt được chưng cất từ nước mía tươi ép, thay vì mật mía như đa số các loại rum khác.
Loại rum này có nguồn gốc từ các đảo vùng Caribê thuộc Pháp, đặc biệt là Martinique. Rhum agricole có thể được phân hạng theo chuẩn AOC (Appellation d’Origine Contrôlée) – một hệ thống kiểm soát nguồn gốc và quy chuẩn sản xuất nghiêm ngặt tương tự như hệ thống phân hạng rượu vang Pháp hoặc rượu Prosecco Ý (DOC, DOCG).
Để đạt chuẩn AOC, rhum phải tuân theo các tiêu chí như vùng trồng mía cụ thể, phương pháp thu hoạch, thời gian ủ, nồng độ cồn và quy định về nhãn mác.
Ví dụ: Rhum Clément VSOP.
Navy rum là sự pha trộn của nhiều loại rum từ các vùng thuộc địa cũ của Anh, được đặt tên theo truyền thống dùng rum của Hải quân Hoàng gia Anh. Các thủy thủ thường thu gom rượu từ các cảng khác nhau trong khu vực Caribbean và Nam Mỹ, khiến mỗi chai navy rum là sự kết hợp độc đáo từ nhiều vùng sản xuất.
Ron hay còn được biết đến là một trong các loại rượu rum theo phong cách Tây Ban Nha phổ biến tại các quốc gia như Cuba, Puerto Rico và Cộng hòa Dominica, với đại diện tiêu biểu là Bacardi.
Điểm đặc trưng của dòng rum này là sử dụng phương pháp chưng cất cột (column still) và lọc than hoạt tính trong quá trình ủ. Đây cũng chính là kỹ thuật do Bacardi phát triển để tạo ra loại rum nhẹ và dễ uống hơn.
Một kỹ thuật ủ rum đáng chú ý khác là hệ thống Solera, vốn được vay mượn từ ngành sản xuất sherry và brandy.
Black rum là dòng rum có màu đậm nhất trên thị trường, đến mức trông gần như màu đen.
Tuy nhiên, màu sắc của Black rum không phản ánh độ tuổi, vì loại rum này thường còn khá non. Độ sẫm màu đến từ caramel và mật mía được bổ sung thêm, tạo cảm giác như rum đã được ủ lâu năm.
Black rum có giá thành rẻ hơn, hương vị nhẹ hơn, nên rất phù hợp để pha cocktail vị trái cây hoặc nhiệt đới. Do hương vị tinh tế, nó không thích hợp cho các cocktail đậm cồn.
Black rum cũng thường được dùng để tạo lớp nổi (“float”) trong cocktail, mang đến vẻ ngoài ấn tượng như trong món Dark & Stormy.
Để tạo ra rượu rum hương, người ta ngâm rượu rum với đường, gia vị và các loại thảo mộc tự nhiên. Rượu spiced rum (rượu rum tẩm gia vị) cũng thuộc nhóm lớn này.
Các thành phần hương liệu được dùng phổ biến gồm trái cây như cam chanh, dứa, anh đào, xoài, lý chua đen... Ngoài ra còn có hương dừa, socola, bạc hà v.v.
Tuy nhiên, khái niệm về rượu rum hương này còn tương đối mơ hồ. Chẳng hạn như Liên minh châu Âu không công nhận “rượu rum có hương vị” là một loại rượu rum. Còn ở Hoa Kỳ, Flavored rum có nồng độ cồn tối thiểu 40% ABV (80 độ proof) thì vẫn được công nhận là rum. Song có nhiều loại rượu rum hương có nồng độ thấp hơn 40% ABV - thì chúng được gọi là rượu mùi (liqueur) thay vì rum.
Ví dụ điển hình là Malibu Coconut Rum - một loại rượu dừa nổi tiếng chỉ có 21% ABV (42 độ proof). Vì vậy về mặt pháp lý, nó không phải là rượu rum mà là liqueur vị dừa.
Đây là dòng rum được ủ lâu hơn các loại khác. Khi ủ trong thùng gỗ sồi, rượu dần ngả màu sẫm hơn và hương vị cũng trở nên phức tạp hơn.
Rượu rum cao cấp thường có chiều sâu hương vị vượt trội, lý tưởng để thưởng thức nguyên chất hoặc uống với đá, tương tự như whiskey, scotch hay tequila lâu năm. Vì thời gian sản xuất lâu hơn nên loại rum này thường đắt đỏ.
Một yếu tố khác góp phần làm tăng giá là hiện tượng “angel’s share”. Khi rượu ủ lâu năm, một phần thể tích sẽ bay hơi, và phần bị mất này được ví như “thiên thần lấy mất”. Càng ủ lâu, phần mất càng nhiều, dẫn đến giá rượu Premium aged rum càng cao.
Hầu hết các chai này đều là sản phẩm blend từ nhiều rum khác nhau với thời gian ủ khác nhau. Tuy nhiên, nếu Premium aged rum có ghi tuổi theo quy định, thì có thể yên tâm rằng tất cả lượng rum trong đó đều đã được ủ ít nhất bằng số năm ghi trên nhãn.
Một số chai còn ghi rõ tỷ lệ như: “25% rum 4 năm, 30% rum 5 năm, 45% rum 6 năm” – cung cấp cái nhìn tổng thể hơn về thành phần rượu.
Ngoài ra, có thể bạn bắt gặp nhãn “XO” hay “Añejo” trên chai rượu rum Premium aged. Tuy nhiên, không như tequila, các từ này trong ngành rum không chịu sự kiểm soát pháp lý nào và không đảm bảo về tuổi rượu. Các con số khác nếu không đúng định dạng quy định đều chỉ mang tính chất marketing.
Ví dụ: Ron Diplomático Reserva Exclusiva, Zacapa Centenario 23.
Đây là loại rum có nồng độ cồn cao nhất trong các dòng rum, được định nghĩa là rượu rum có nồng độ cồn trên 50% ABV (100 proof).
Theo quy định ở Hoa Kỳ, nồng độ rượu rum không được phép vượt quá 155 proof (77,5% ABV). Vì vậy, khi bạn tìm loại overproof rum, thường sẽ thấy các chai ở mức 151 proof (75,5% ABV).
Ví dụ: Wray & Nephew White Overproof Rum (63%), Plantation O.F.T.D. (69%).
Trên đây, Rượu Tốt vừa cung cấp các phân loại rượu rum từ phổ biến đến nâng cao. Mong rằng bạn đã tìm được thông tin cần thiết.
Có nhu cầu mua rượu bia ngoại, hãy đến với cửa hàng rượu ngoại Rượu Tốt. Chúng tôi cam kết luôn mang đến các sản phẩm chính hãng với giá thành phải chăng nhất.
