Pot Still là gì? Sự thật đằng sau các loại rượu chưng cất bằng Pot Still

Pot Still là một loại tĩnh chưng cất (still - tạm dịch) được sử dụng trong quá trình chưng cất (Distillation) rượu. Có nhiều câu chuyện đằng sau quy trình chưng cất này và những loại rượu được chưng cất bằng Pot Still. Bài viết này sẽ giúp bạn vén màn sự thật về chúng.

Pot Still là gì? Tại sao phải chưng cất rượu?

Về bản chất, rượu là sự lên men của các loại ngũ cốc hoặc hoa quả. Chưng cất là quá trình tách rượu có trong chất lỏng lên men và sau đó cô đặc. Do đó có thể nói, không có quá trình chưng cất, rượu không thể tồn tại.

Việc chưng cất được thực hiện bằng cách đun nóng chất lỏng đã lên men thành hơi, sau đó làm mát để chúng ngưng tụ thành rượu có nồng độ cồn cao. Điều này xảy ra vì etanol bay hơi ở nhiệt độ thấp hơn nước.

Thiết bị được sử dụng trong quá trình này được gọi là tĩnh chưng cất. Qua nhiều thế kỷ, các tĩnh chưng cất đã phát triển ngày càng hiện đại. Song về cơ bản, các nhà máy chưng cất chủ yếu sử dụng hai loại là: nồi chưng cất (pot still) và cột chưng cất (Column still, hay Coffey still).

Pot Still là loại tĩnh chưng cất có hình dáng bầu giống cái nồi, đó là lý do nó cái tên là “pot”, thường được làm bằng đồng và chưng cất rượu theo từng mẻ.

Column Still, hay cột chưng cất sẽ bao gồm ít nhất một cột hình trụ cao. Quá trình chưng cất bằng phương pháp này sẽ diễn ra liên tục, giúp sản xuất rượu mạnh hiệu quả hơn.

Sự thật đằng sau các loại rượu chưng cất bằng Pot Still

Sự thật 1: Các loại rượu được chưng cất bằng Pot Still

Vậy bạn có thắc mắc tại sao việc chưng cất bằng cột đem lại hiệu năng cao hơn, nhưng Pot Still vẫn được nhiều nhà máy sử dụng cho đến hiện giờ không? Và bạn đúng, thắc mắc này là có cơ sở. Hai phương pháp chưng cất này tuy hoạt động dựa trên các nguyên tắc cơ bản giống nhau, nhưng lại tạo ra các loại rượu mạnh có chất lượng khác nhau rõ rệt.

Pot still cho ra các loại rượu đậm đà và có nhiều hương vị hơn, như Pot Still Whisky, Cognac, Tequila, một số loại rượu Rum Jamaica, Mezcal... Trong đó, có một số loại rượu như Single Malt Whisky và Cognac là bắt buộc phải được chưng cất bằng Pot still.

Column Still thường tạo ra các loại rượu có hương vị trung tính hơn như Vodka, Gin, một số loại rượu Rum và hầu hết các loại rượu Bourbon.

Sự thật 2: Pot Still tạo ra rượu ngon hơn Column Still

Đây là điều mà nhiều người truyền tai nhau, và không phải là không có lý do. Quá trình chưng cất của Pot Still diễn ra theo mẻ nhỏ, tức là từng phần rượu sẽ được lọc cặn và những hợp chất không mong muốn rồi đổ ra. Trong khi Column Still là quá trình liên tục bổ sung chất lỏng, khiến chúng bay hơi rồi lại ngưng tụ luân phiên. Để dễ hình dung hơn, nguyên lý hoạt động của Pot Still sẽ giống với việc đun một lượng nước lớn theo từng phần; còn Column Still là chúng ta sẽ liên tục đổ nước vào nồi trong lúc đang đun.

Sử dụng Column Still do đó sẽ làm mất đi một số tính chất của rượu. Đó cũng là lý do rượu vodka - là một loại rượu tinh khiết - sẽ được chưng cất bằng phương pháp cột, cụ thể là sử dụng đến khoảng 4 cột chưng cất để tạo thành sản phẩm cuối cùng có hương vị trung tính nhất.

Sự thật 3: Pot Still tạo nên huyền thoại của một số thương hiệu rượu whisky

Pot Still đóng vai trò quan trọng trong quá trình hình thành ADN của nhiều nhà máy chưng cất. Từng chi tiết nhỏ về tính chất, hay hình dáng của nó đều có tác động đến rượu và thương hiệu. Ví dụ:

• Các nồi chưng cất nhỏ tại nhà máy chưng cất rượu Macallan được liệt kê là một trong sáu trụ cột quan trọng khiến Macallan trở thành loại rượu độc đáo và được các chuyên gia về đồ uống trên toàn thế giới ca ngợi.
• Glenfarclas gần đó có pot still lớn nhất ở vùng Speyside và được nung trực tiếp, tạo ra một loại rượu mới nhẹ hơn.
• Glenmorangie tự hào có lò chưng cất cao nhất ở Scotland. Chiều cao của Pot Stills giúp tạo ra một loại whisky nhẹ, tinh tế, vì các hợp chất nặng và nhớt hơn không thể chạm tới đỉnh của nồi chưng cất.

• Nhà máy chưng cất rượu Gin Plymouth có nồi chưng cất bằng đồng liên tục lâu đời nhất trên thế giới.
• Tại nhà máy chưng cất rượu Tequila Patron, họ tăng số lượng của Pot still bằng đồng nhỏ để tăng sản lượng - bằng cách sao chép kích thước và hình dạng của nồi chưng cất đến 140 lần.

Sự thật 4: Rượu sử dụng Pot Still thường đắt hơn

“Những gì đạt được càng khó thì càng có giá trị”. Điều này cũng được áp dụng đối với các loại rượu chưng cất. Rượu sử dụng Pot Still cần thời gian và nhiều công sức hơn để sản xuất. Chưa kể, các nồi chưng cất bằng đồng cũng có độ hao mòn lớn hơn nhiều so với các cột chưng cất.

Trong quá trình sản xuất rượu whisky, công việc của Pot Still không chỉ là tách các hợp chất có cồn và không cồn thông qua quá trình bay hơi, mà còn để đồng làm sạch rượu. Do đó, các pot stills này sẽ bị ăn mòn theo thời gian và phải được thay thế để đảm bảo chất lượng của loại rượu cuối cùng.

Trên đây, Rượu Tốt vừa giải đáp cho câu hỏi Pot Still là gì và đưa ra những sự thật về phương pháp chưng cất này. Để đọc thêm nhiều kiến thức hay ho về rượu, hãy ghé trang tin tức của chúng tôi! Rượu Tốt là cửa hàng rượu ngoại uy tín hàng đầu Việt Nam.