Cru có nghĩa là "sự phát triển". Chính xác hơn, nó ám chỉ một vùng trồng nho hoặc vườn nho vượt trội, gắn liền với khái niệm terroir của Pháp. Đất đai, khí hậu, độ cao, đặc điểm và giống nho phù hợp tạo nên sự cộng hưởng được gọi là cru.
Mặc dù thuật ngữ này được sử dụng trên khắp nước Pháp, nhưng không phải lúc nào từ cru cũng mang cùng một giá trị. Trong bài viết này, hãy cùng chúng tôi khám phá toàn diện về thuật ngữ cru là gì, bao gồm các khái niệm như Grand Cru, Premier Cru, Cru Classé và nhiều cách sử dụng khác – để bạn hiểu đúng, chọn rượu chuẩn và tự tin hơn trên hành trình khám phá thế giới rượu vang.
Từ cru thực chất ám chỉ một vườn nho hoặc nhóm vườn nho cụ thể. Cru gắn chặt với khái niệm terroir – một thuật ngữ chỉ các yếu tố như thổ nhưỡng, khí hậu, độ cao và hướng dốc của vườn nho. Trong hệ thống phân hạng rượu vang Pháp, cru được xem như sự chỉ điểm của những vườn nho có vị trí ưu tú. Tức là rượu được làm từ các cru nổi tiếng thì thường chất lượng cao hơn và đến từ các khu vực được xác định rõ ràng.
Người Pháp cực kỳ bảo vệ hệ thống này. Các chuyên gia rượu vang có thể phân biệt giữa hai cru nằm sát nhau và chỉ ra sự khác biệt giữa chúng (như loại đất, khả năng thoát nước, mức độ nắng trung bình...), tất cả đều ảnh hưởng rõ rệt đến chất lượng, hương vị và cá tính của rượu.
Điều quan trọng là: từ “cru” chỉ có ý nghĩa thực sự khi nói đến rượu Pháp. Cụm từ “American cru” hay các vườn nho Ý được gọi là cru thường chỉ là vay mượn tính danh giá của “cru” mà không có sự công nhận chính thức nào. Ở một số vùng làm rượu nổi bật của Ý, đôi khi người ta gọi một số vườn là cru. Nhưng tất nhiên, đây chỉ là một cách gọi không chính thức và không có giá trị pháp lý.
Vì thế, khi bạn thấy chữ “cru” trên một chai rượu không phải từ Pháp, bạn có thể coi nó chỉ là chiêu trò marketing.
Với rượu Pháp, bạn sẽ thường thấy các cụm từ như grand cru, premier cru, và các biến thể của chúng trên nhãn rượu. Song ý nghĩa của mỗi từ có thể khác nhau tùy vùng, khiến việc phân biệt không hề đơn giản:
Bordeaux gồm nhiều tiểu vùng, mỗi vùng có hệ thống phân loại riêng
Hệ thống nổi tiếng nhất tại đây là bảng phân hạng năm 1855, trong đó công nhận các điền trang danh giá là Grand Cru Classé, chia thành 5 cấp bậc:
- Premier Cru (Đệ Nhất Hạng): 5 điền trang
- Deuxième Cru (Đệ Nhị Hạng)
- Troisième Cru (Đệ Tam Hạng)
- Quatrième Cru (Đệ Tứ Hạng)
- Cinquième Cru (Đệ Ngũ Hạng)
→ Ở Médoc, Premier Cru là cấp cao nhất trong hệ Grand Cru, bao gồm các tên tuổi huyền thoại như Château Lafite Rothschild, Margaux, Château Latour... – những chai hiếm thấy ở cửa hàng phổ thông vì vừa hiếm, vừa cực kỳ đắt đỏ.
Là danh hiệu dành cho 246 château không thuộc hệ thống 1855 nhưng được phân loại riêng vào năm 1920. Những chai này thường rất chất lượng, nhưng không có danh giá như Grand Cru Classé.
Vùng Graves dùng một cấp phân loại duy nhất: Graves Grand Cru Classé (in rõ trên nhãn).
Sử dụng hệ thống phân loại động, xét lại định kỳ:
- Cấp cao nhất: Premier Grand Cru Classé (gồm loại A và B)
- Sau đó là Grand Cru Classé.
Các điền trang có thể thăng hạng, hạ hạng hoặc bị loại, dẫn đến không ít tranh cãi và chính trị ngầm trong ngành.
Không có hệ thống phân hạng chính thức. Tuy nhiên, đây lại là quê nhà của một trong những chai đắt đỏ nhất thế giới – Château Pétrus.
Xem thêm Các cách phân loại rượu vang phổ biến: https://ruoutot.net/cach-phan-loai-ruou-vang-cua-cac-quoc-gia-khac-nhau
Grand Cru: Tầng cao nhất, chỉ chiếm 2% diện tích trồng nho.
Premier Cru: Ngay dưới Grand Cru.
Sau đó đến cấp làng (Village), và thấp nhất là cấp vùng (Bourgogne AOC).
Phân hạng ở Burgundy gắn chặt với lịch sử, được hình thành từ thời các tu sĩ dòng Xitô thế kỷ 12.
Ở đây, Cru không chỉ vườn nho cụ thể mà là 10 tiểu vùng riêng biệt, mỗi vùng biểu đạt phong cách riêng của giống nho Gamay.
Tại Rhône, từ cru được dùng để chỉ khu vực địa lý. Các cụm grand cru hay premier cru không có định nghĩa chính thức và hầu như không được dùng tại đây.
Ở Chablis, Grand Cru cao hơn Premier Cru.
Nếu nhãn ghi Grand Cru + tên vườn nho cụ thể, tức là nho đến từ đúng vườn đó.
Nếu chỉ ghi Grand Cru mà không có tên, có thể nho được lấy từ nhiều nơi trong vùng Grand Cru.
Có 51 vườn nho được phân loại Grand Cru, mỗi nơi có đặc điểm terroir riêng biệt. Không có Premier Cru tại đây.
| Thuật ngữ về Cru | Ý nghĩa và Đặc trưng | Địa điểm áp dụng |
| 1. Grand Cru |
- Vườn nho cấp cao nhất trong hệ thống phân hạng (tùy vùng). - Thường đắt nhất và được ủ lâu |
- Bourgogne: Chỉ khoảng 2% vườn nho được xếp hạng Grand Cru. Ví dụ: Chambertin, Montrachet... - Alsace: Chỉ dùng cho các vườn nho cụ thể với điều kiện nghiêm ngặt. - Champagne: Dành cho làng trồng nho tốt nhất (17 làng). |
| 2. Premier Cru (1er Cru) | Cấp dưới Grand Cru, giá thấp hơn nhưng vẫn rất chất lượng. |
- Bourgogne: Trong các làng như Chablis, Meursault, Vosne- Romanée. - Champagne: Có 44 làng đạt chuẩn Premier Cru. |
| 3. Cru Classé |
- "Hạng ruộng nho được phân cấp", gắn với tên château - Gắn liền với bảng xếp hạng 1855 |
Bordeaux – đặc biệt vùng Médoc, Graves, Saint-Émilion. |
| 4. Premier Grand Cru Classé | Hạng cao nhất trong hệ thống phân loại 1855 của Bordeaux. | Médoc (như Château Lafite Rothschild, Margaux, Latour...), Sauternes (như Yquem). |
| 5. Cru Bourgeois |
- Hệ thống xếp hạng cho các château không được xếp hạng 1855. - Giá hợp lý, chất lượng ổn định, ngày càng được ưa chuộng. |
Médoc (Bordeaux). |
| 6. Cru Artisan |
- Dành cho các nhà làm rượu nhỏ, thủ công nhưng chất lượng - Sản xuất hạn chế, phong cách cá nhân, giá tốt. |
Médoc (Bordeaux). |
| 7. Cru (đơn lẻ) |
- Đơn giản chỉ là “ruộng nho” hay “địa danh” sản xuất rượu nổi bật. - Dùng để phân biệt vùng/vườn chất lượng hơn các cấp bình dân (Villages...). |
Rhône (Côte-Rôtie, Hermitage...), Beaujolais (10 Cru Beaujolais như Morgon, Fleurie…). |
Hiểu được các tầng bậc cru không chỉ là học vài từ chuyên ngành, mà còn là cách để bạn nâng cao khả năng chọn và thưởng thức rượu, hiểu sâu hơn về thế giới rượu vang phong phú và đầy bản sắc. Dù bạn đang giải mã một nhãn Burgundy rắc rối hay tìm hiểu một chai Bordeaux danh giá, hiểu được "cru là gì" sẽ là sự dẫn đường đáng tin cậy.
Ghé trang tin tức của Rượu Tốt để đọc thêm nhiều tin tức và kiến thức hữu ích khác về rượu.
